ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی مشهور به ( خواجه نصیرالدین )

‘ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی مشهور به ( خواجه نصیرالدین ) زادهٔ شنبه، ۵ اسفند ۵۷۹ در جهرود قم یا  توس -درگذشتهٔ دوشنبه۱۱تیر۶۵۳در بغداد شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، اندیشمند،ریاضیدان، منجم، پزشک و معمار ایرانی قرن هفتم قمری است. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. وی سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد. وی مجموعه آرا و دیدگاه‌های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد. او رصدخانه مراغه را ساخت و در کنار آن کتابخانه‌ای به‌وجود آورد که نزدیک به چهل هزار جلد کتاب در آن بوده‌است او با پرورش شاگردانی همچون قطب الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد. وی یکی از گسترش دهندگان علم مثلثات است که در سده ۱۶ میلادی کتاب‌های مثلثات او به زبان فرانسه ترجمه گردید. خواجه نصیرالدین طوسی یکی از سرشناس‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلامی است. علوم دینی و عقلی را زیر نظر پدرش و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی‌اش آموخت. تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته آوازه یافت. وی در زمان حمله مغول به ایران در پیش ناصرالدین، محتشم قهستان، به کارهای علمی خویش مشغول شد. در همین زمان اخلاق ناصری را نوشت. پس از مدتی به نزد اسماعیلیان در دژ الموت نقل مکان کرد. پس از یورش هلاکوی مغول و پایان یافتن فرمانروایی اسماعیلیان(۶۳۵ ه‍.خ) هلاکو نصیرالدین را مشاور و وزیر خود ساخت، تا جایی که هلاکو را در تازش به بغداد و سرنگونی عباسیان یاری داد.